In deze jaarstukken legt het college verantwoording af over 2016. In 2016 hebben we veel stappen gezet in het uitvoeren van ons collegeprogramma. Wij zijn trots op de realisatie van het Marktplein, dat met het festival 'de markt op' is gevierd. Voor het project Land van Matena is een woonwensenonderzoek uitgevoerd. De wijze waarop dat is georganiseerd is enthousiast ontvangen. De opbrengst is ook veelbelovend. In 2016 is een eerste aanzet gegeven om na de transitie in 2015 in 2016 over te gaan naar de realisatie van de transformatie binnen het Sociaal Domein. Hiervoor zijn diverse werksessies ingericht tot het ontschotten en versterken van het beleid en hebben wij diverse verbindingen gelegd. Specifiek is o.a. ingezet op verbeteren van jeugdhulp en aanpak van problematische schulden. Ook is gesproken met gebruikers van de verschillende voorzieningen om te horen hoe de ervaringen in de praktijk zijn. Op het vlak van dienstverlening is het programmaplan voortvarend opgepakt en zijn veel zaken in beweging gezet. In 2016 is verder de verzelfstandiging van theater en sportcentrum naar de besluitvormende fase gebracht. Onze organisatie heeft ook twee meer intern gerichte grote projecten in 2016 gestart en (deels) gerealiseerd (organisatieontwikkeling en groot onderhoud gemeentehuis). Deze projecten hebben natuurlijk ook een werking naar inwoners, bedrijven en instellingen van Papendrecht. Ons gemeentehuis heeft een geheel nieuwe uitstraling en kent een veel meer open karakter naar bezoekers. Het flexibele werkconcept is ingevoerd. Een ander groot project is de organisatieontwikkeling. Langs zes ontwikkellijnen is gestart met een organisch ontwikkelproces, waar veel medewerkers bij betrokken zijn.
We sluiten het jaar positief af
Financieel sluiten we de Jaarrekening 2016 positief af. We houden geld over. Het gaat om een overschot van € 9,9 miljoen. Dit stelt ons in staat toekomstige risico's, waaronder het sociaal domein en een vergrijzende organisatie, op te vangen. De meerkosten voor de renovatie van het gemeentehuis kunnen worden opgevangen en daarnaast kunnen we hierdoor de, bij de begroting 2017 ingezette lijn van beperkte woonlasten, mogelijk langer borgen.
Budget over: sparen of besteden?
Nu een substantieel budget over het jaar 2016 overblijft is het deels vullen van de reserves raadzaam. Om op termijn weer grotere investeringen te kunnen doen, is sparen voor onze gemeente belangrijk. Het overschot is echter zo groot dat bij de Jaarrekening 2016 en in de Kaderbrief 2018 voorstellen worden gedaan om een deel van het overschot te bestemmen voor onderwerpen die aandacht behoeven.
We sparen € 7.000.000. De onderwerpen die aandacht behoeven zijn het sociaal domein, gemeentehuis en duurzame inzetbaarheid personeel. Deze onderwerpen worden ook verder in de financiële stukken geduid. Voor het sociaal domein wordt een risicoreserve gevormd om daarmee risico's van de SDD, DG&J SoU en Drechtwerk af te dekken. Verder wordt een bestemmingsreserve kapitaallasten gemeentehuis gevormd met een deel van het jaarresultaat 2016. Hiermee zijn we in staat de meerkosten van de vernieuwbouw van het gemeentehuis op te vangen. Als laatste onderwerp wordt een bestemmingsreserve duurzame inzetbaarheid gevormd. Ons personeelsbestand vergrijst in een hoog tempo. Onze organisatie zit net iets onder het landelijk gemiddelde met een gemiddelde leeftijd van 47,7 jaar. Het landelijk gemiddelde voor gemeenten van onze omvang is 48,5 jaar. Onze organisatie heeft een grotere groep medewerkers die rond de zestig jaar is. Wij vinden het essentieel dat wij kunnen investeren in duurzame inzetbaarheid van ons personeel. Mensen zijn zeer verschillend. Vanuit die optiek is een algemeen beleid of een algemene maatregel ook niet de oplossing. Maatwerk en flexibele oplossingen zijn vereist. Daarbij horen ook budgettaire mogelijkheden. Daarom wordt in deze jaarrekening voorgesteld hiervoor middelen te bestemmen.
Factoren die financiële onzekerheid tot gevolg hebben
De laatste jaren wijken de prognoses af van de feitelijke jaarcijfers. Dat heeft te maken met een aantal complexe factoren die een grotere rol zijn gaan spelen bij de bepaling van het eindresultaat. Het gaat dan bijvoorbeeld om de regionale budgetten. Daarin zien we grote mutaties en een in het proces late beschikbaarheid van de gegevens.
We zien ook dat grotere veranderingen in de financiële systematiek (zoals de recente aanpassing van de BBV-regels) leiden tot grote verschillen tussen jaren. We hebben te maken gehad met onzekerheden ten aanzien van de decentralisaties in het sociale domein. Een volgende veroorzaker van financiële verschuivingen is de grondexploitatie (overigens ook mede als gevolg van veranderingen in de BBV). Economisch wisselende tijden leiden tot verschillen in mogelijkheden om projecten en ontwikkelingen vlot te trekken. Maar ook de waarde van de grondposities fluctueert daardoor in tijd. Deze hebben vaak een minder groot effect in de exploitatie, maar zijn zeker een factor die de fluctuatie beïnvloedt. Als laatste grote factor noemen wij de grote projecten. Het werken binnen grote projecten kent een grote complexiteit en een veelheid aan factoren die de voorspelbaarheid beïnvloeden. Kortom, er zijn veel factoren die leiden tot verschillen tussen financiële prognose en realiteit (begroting en rekening). Naast veel externe factoren zien wij ook aanleiding verder te gaan met het verbeteren van sturingsinformatie en rapportagemomenten.
Economisch herstel zet door
De werkloosheid daalt sterk, maar ligt nog wel boven het langjarig gemiddelde van ruim 5% en zeker boven het lage niveau van 4% in 2008. De rijksoverheid heeft voor eerst sinds lange tijd te maken met een begrotingsevenwicht. Die gegevens zien er goed uit. Internationaal is sprake van gematigde groei (3,1% wereldwijd en 1,6% in Europa in 2016), lage rente en inflatie (0,2% in de eurozone) en veel onzekerheid. In de EU kennen we zwakke economieën, die een risico vormen voor economische groei. [1]. Ondanks de risico's kunnen we stellen dat het economisch herstel stabiel is en zich doorzet. We constateren echter ook dat in onze regio het aantal mensen in de bijstand nog toeneemt. Het verder stimuleren van de economische bedrijvigheid is daarom belangrijk.
De Jaarstukken 2016
Het Jaarverslag 2016 bestaat uit de Programmaverantwoording en de Paragrafen. Hierin wordt verantwoord op welke wijze en in welke mate het college de voornemens uit de Programmabegroting 2016 heeft gerealiseerd en op welke wijze de daarvoor beschikbare gestelde middelen zijn ingezet. Verder treft u bij de inleiding op de programma’s een breder beeld aan van belangrijke projecten en initiatieven in 2016. De Jaarrekening 2016 informeert u op hoofdlijnen over de rekening van baten en lasten, het resultaat en de balans. U vindt hier de financiële analyse per programma (onder andere over- en onderschrijdingen van budgetten). Financiële afwijkingen worden toegelicht als de afwijking ten opzichte van de (bijgestelde) begroting 2016 tenminste € 25.000 bedraagt, of politiek bestuurlijk relevant is.